Việc hướng dẫn tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân trong bầu cử bổ sung là nội dung rất quan trọng trong quy trình bầu cử nhằm đảm bảo dân chủ và lựa chọn được những người tiêu biểu ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân. Các nội dung này đã được thể hiện trong Nghị quyết số 1186/2021/UBTVQH14 ngày 11/01/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết, hướng dẫn việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong bầu cử bổ sung; Nghị quyết liên tịch số 09/2021/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 15/01/2021 giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; Thông tri 12 ngày 18/01/2021 và Thông tri số 13 ngày 19/01/2021 của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam  hướng dẫn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. 

 Quang cảnh Hội nghị trực tuyến triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 

 So với kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, có một số nội dung mới sau đây:

Điểm mới trong kỳ bầu cử lần này là quy định về thời gian đối với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Hội đồng nhân dân các cấp gửi văn bản điều chỉnh cơ cấu thành phần số lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân đến Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tổ chức hội nghị hiệp thương. Danh sách giới thiệu người ứng cử trình ra hội nghị hiệp thương lần thứ hai đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân phải đảm bảo số dư cần thiết để hội nghị xem xét lựa chọn lập danh sách sơ bộ. Danh sách giới thiệu người ứng cử trình ra hội nghị hiệp thương lần thứ ba phải đảm bảo có số dư lớn hơn số dư quy định tại khoản 6, Điều 57 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Về nội dung trình tự, dự kiến người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã ở thôn, tổ dân phố có điểm mới là Trưởng Ban công tác mặt trận phối hợp với Chi hội trưởng các đoàn thể họp với Bí thư chi bộ, Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng Tổ dân phố để dự kiến người của thôn, tổ dân phố ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.

Việc tổ chức hội nghị cử tri nơi công tác và nơi cư trú, so với kỳ bầu cử trước, kỳ bầu cử này có quy định về điều kiện thời gian sinh sống thường xuyên liên tục 06 tháng trở lên, không quy định việc xác định nơi lấy ý kiến nơi cư trú của người ứng cử đang ở nhà công vụ, nhà khách, người ứng cử là sỹ quan, chiến sỹ lực lượng vũ trang.

Về yêu cầu về tổ chức hội nghị cử tri nơi công tác: số lượng cử tri tham dự ở những nơi có dưới 100 cử tri thì tổ chức hội nghị toàn thể nhưng phải đảm bảo có ít nhất 2/3 tổng số cử tri tham dự. Nơi có từ 100 cử tri trở lên thì có thể tổ chức hội nghị đại diện cử tri nhưng phải đảm bảo ít nhất 70 cử tri tham dự.

Yêu cầu về tổ chức hội nghị cử tri nơi cư trú: yêu cầu số lượng cử tri tham dự ở những nơi có dưới 100 cử tri thì tổ chức hội nghị toàn thể nhưng phải đảm bảo có trên 50% tổng số cử tri tham dự. Nơi có từ 100 cử tri trở lên thì có thể tổ chức hội nghị đại diện cử tri nhưng phải đảm bảo ít nhất 55 cử tri tham dự.

Kỳ bầu cử này quy định người ứng cử đại biểu Quốc hội đang công tác tại cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Văn phòng Quốc hội thì tổ chức lấy ý kiến cử tri tại Văn phòng Quốc hội, bao gồm cả cử tri của Viện nghiên cứu lập pháp.

Đối với người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân đang công tác tại Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thì tổ chức lấy ý kiến cử tri  tại Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân hoặc Văn phòng Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.

Việc tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét cử tri lần này có điểm mới: trường hợp được dự kiến ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân không đạt sự tín nhiệm của trên 50% số cử tri tham dự hội nghị cử tri nơi công tác thì ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức việc giới thiệu người khác.

Những trường hợp giới thiệu người ứng cử không đạt sự tín nhiệm của trên 50% số cử tri tham dự hội nghị cử tri nơi cư trú thì không đưa vào danh sách giới thiệu tại hội nghị hiệp thương lần thứ 3, trừ trường hợp đặc biệt cần báo cáo rõ tại hội nghị hiệp thương xem xét, quyết định.

Trong thời gian này, thực hiện việc xác định và trả lời các vụ việc do cử tri nêu đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân chậm nhất vào ngày 13/04/2021 phải được tiến hành xong.

Việc hiệp thương giới thiệu người ứng cử trong bầu cử bổ sung đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân phải được tổ chức và thực hiện theo quy định tại Mục 2, Mục 3 Chương V của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Thời gian thực hiện theo quy định tại Điều 8 của Nghị quyết số 1186/2021/UBTVQH14 ngày 11/01/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Từ kinh nghiệm của các cuộc bầu cử trước đây, MTTQ các cấp cần nắm thật chắc các văn bản hướng dẫn, bám vào đó để thực hiện một cách cẩn thận, chắc chắn, có thể linh hoạt nhưng không được phạm luật; nhất là đối với những điểm mới so với nhiệm kỳ trước để thực hiện đúng quy định, muốn vậy cần xây dựng lịch trình nội dung thực hiện thật chi tiết, đề ra từng ngày từng tuần để triển khai thực hiện.

Ban Tuyên giáo - Dân tộc, MTTQ tỉnh