Ngày 23/9/2016, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam đã tổ chức Hội nghị tọa đàm với chủ đề “ Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn của MTTQ các cấp”. Cuộc tọa đàm đã có sự tham dự của đại diện lãnh đạo của MTTQ Việt Nam và 6 tỉnh, thành phố là Quảng Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn, Hải Phòng, Hải Dương và Thái Bình. Ông Trịnh Hữu Bàn, Phó Chủ tịch thường trực MTTQ tỉnh Bắc Giang cùng hai đại biểu tham dự.

     Báo cáo của Ủy ban MTTQ Việt Nam đã cho thấy bức tranh toàn cảnh của hoạt động tư vấn trong cả nước thời gian qua. Ở Trung ương, Ủy ban MTTQ đã thành lập 7 Hội đồng tư vấn với 126 thành viên bao gồm các nhà khoa học, chuyên gia hàng đầu trên các lĩnh vực, đa số đã nghỉ hưu. Rất nhiều thành viên là Giáo sư, Tiến sĩ, chức sắc tôn giáo. Ở cấp tỉnh, tất cả 63 tỉnh, thành phố đều thành lập được Hội đồng tư vân với 169 Hội đồng và 1434 thành viên. Ở cấp huyện, đã có 38 trong số 63 tỉnh,thành phố có Ban tư vấn. Số lượng Ban tư vấn tính đến tháng 6/2016 là 605 và 4842 thành viên. Đối với cấp xã, đã có 29/63 tỉnh, thành phố thành lập được một số Ban tư vấn. Con số tính đến tháng 6/2016 là 3256 Ban tư vấn cấp xã với số thành viên là 20715 người.

     Với hệ thống tổ chức rộng khắp và ở các cấp, hoạt động tư vấn cho Mặt trận Tổ quốc dần ổn định và đi vào nền nếp, nhất là ở Trung ương và cấp tỉnh. Trên cơ sở chương trình phối hợp thống nhất hành động của MTTQ, các Hội đồng tư vấn ở Trung ương và cấp tỉnh đã xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể. Các Hội đồng tư vấn đã thể hiện được vai trò nòng cốt trong việc tham gia góp ý vào các dự án luật, các chính sách về kinh tế-xã hội, các nội dung về tôn giáo, dân tộc; phản ánh ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân; đề xuất các ý kiến về nôi dung, phương thức hoạt động của MTTQ. Kết quả hoạt động của Hội đồng tư vấn đã cung cấp nhiều thông tin, là tư liệu cho Ban Thường trực tham khảo trong quá trình đề xuất các chủ trương, chính sách với Đảng, Nhà nước và hướng dẫn công tác của MTTQ.

     Tuy nhiên, hoạt động của các Hội đồng tư vấn còn chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của mặt trận trong thời kỳ mới. Một số Hội đồng chưa phát huy hết tiềm năng của các thành viên, do vậy chất lượng tư vấn ở một số lĩnh vực còn hạn chế. Một số thành viên trong Hội đồng hoạt động chưa hiệu quả do phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ. Mối quan hệ, phối hợp giữa các Hội đồng tư vấn chưa thường xuyên. Việc tham gia thực hiện giám sát và phản biện xã hội hiệu quả còn hạn chế. Các Hội đồng tư vấn còn thiếu tính chủ động, chỉ thực hiện nhiệm vụ của mình khi Mặt trận có yêu cầu tư vấn. Hoạt động của Ban tư vấn ở cấp huyện và xã còn nhiều hạn chế.

      Các vị đại biểu tham dự tọa đàm đã phát biểu, thảo luận khá sôi nổi và đề cập một cách toàn diện những mặt liên quan đến hoạt động của Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn của Mặt trận Tổ quốc; khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của hoạt động tư vấn trong hệ thống MTTQ; trao đổi về những kết quả hoạt động, kinh nghiệm thu được từ việc tổ chức, chỉ đạo hoạt động tư vấn, đưa ra những khó nhăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình hoạt động tư vấn, đồng thời kiến nghị với Trung ương MTTQ Việt Nam nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc, khó khăn để hoạt động tư vấn cho MTTQ đạt nhiều hiệu quả trong thời gian tới.

      Trong điều kiện còn nhiều khó khăn nhưng do nhận thức được vai trò của công tác tư vấn, Ban thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Bắc Giang đã dành sự quan tâm trong việc tổ chức và chỉ đạo hoạt động của các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn.  Nhiệm kỳ 2014- 2019, Uỷ ban MTTQ tỉnh kiện toàn 4 Hội đồng tư vấn Ủy ban MTTQ tỉnh với 28 thành viên gồm Hội đồng tư vấn Văn hóa - Xã hội; Hội đồng tư vấn Dân tộc - Tôn giáo; Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật và Hội đồng tư vấn Kinh tế. Đồng thời sửa đổi, bổ sung 04 quy chế hoạt động của Hội đồng. Ban tư vấn của Ủy ban MTTQ cấp huyện được kiện toàn với 29 ban gồm: Ban tư vấn Dân chủ - Pháp luật; Dân tộc - Tôn giáo (hoặc Tôn giáo); Văn hóa - Xã hội (hoặc Kinh tế - Văn hóa - Xã hội) và Kinh tế. Mỗi huyện, thành phố thành lập từ 01 - 04 Ban tư vấn. Số lượng thành viên tham gia Ban tư vấn 124 thành viên. Thành phần tham gia các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn là các chuyên gia trên các lĩnh vực có liên quan đến hoạt động của mỗi Hội đồng, Ban tư vấn. Việc hỗ trợ các điều kiện đảm bảo hoạt động của Hội đồng tư vấn bước đầu được thực hiện theo Thông tư liên tịch số 03/2008.

     Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các Hội đồng tư vấn và Ban tư vấn đã tích cực thực hiện nhiệm vụ của mình và đã có những kết quả đáng ghi nhận. Định kỳ hằng năm, các Hội đồng tư vấn, ban tư vấn bám sát chương trình công tác của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, huyện đã xây dựng, triển khai kế hoạch hoạt động. Một số hội đồng tư vấn Ủy ban MTTQ tỉnh đã tích cực nghiên cứu, đề xuất các ý kiến về những nội dung có liên quan đến lĩnh vực của Hội đồng; chủ động nghiên cứu, tham gia đóng góp ý kiến vào các dự luật, pháp lệnh, nghị quyết, các văn bản của địa phương, cùng với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, huyện thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội và một số văn bản của Đảng, chính quyền có liên quan khi được yêu cầu…Các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn đã thể hiện trách nhiệm cao trong việc chuyển tải ý kiến đóng góp của các tầng lớp nhân dân và trực tiếp đóng góp ý kiến của mình vào công tác xây dựng pháp luật như các dự án sửa đổi Hiến pháp 1992; dự thảo Luật Đất đai, Luật MTTQ Việt Nam ; đồng thời tham gia góp ý kiến đối với báo cáo chính trị Đại hội Đảng các cấp; các chính sách kinh tế; các chương trình quốc gia về an sinh xã hội; các nội dung về dân tộc, tôn giáo, phản ánh ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân nghiên cứu đề xuất ý kiến về các nội dung và phương thức hoạt động của MTTQ. Những tồn tại, hạn chế trong hoạt động của Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn ở tỉnh ta cũng nằm trong tình trạng chung như báo cáo đề dẫn của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam đã đề cập.

     Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã trao đổi tại hội nghị tọa đàm về một số kết quả hoạt động tư vấn của các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn, những kinh nghiệm bước đầu trong hoạt động tư vấn của tỉnh nhà, khẳng định vai trò, vị trí và tầm quan trọng của hoạt động tư vấn đồng thời đề xuất một số kiến nghị với MTTQ Trung ương. Cụ thể là: Trung ương cần tổ chức sơ, tổng kết hoạt động tư vấn trong thời gian vừa qua, đánh giá vai trò, vị trí, hiệu quả hoạt động, kinh nghiệm rút ra để có định hướng, giải pháp cho thời gian tới, giúp cho các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn hoạt động hiệu quả hơn; tạo cơ chế linh hoạt hơn để các Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn có thể chủ động hơn trong hoạt động của mình trong một số lĩnh vực như tổ chức hoặc tham gia vào công tác xây dựng pháp luật, giám sát, thu thập phản ánh, kiến nghị của nhân dân… Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, kiến thức, kỹ năng hoạt động cho các thành viên Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn; trao đổi kinh nghiệm hoạt động giữa các cấp, các địa phương, từ đó vận dụng vào công việc của mình; Chỉ đạo MTTQ các tỉnh, thành phố thực hiện thống nhất mức hỗ trợ cho Hội đồng tư vấn ở tỉnh theo định mức tại Thông tư 03/2008, khắc phục tình trạng có tỉnh hỗ trợ, có tỉnh không, mức hỗ trợ không thống nhất ở các địa phương. Kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số 03/2008 theo hướng, quy định việc hỗ trợ thành một mục riêng trong mục lục chi theo quy định của pháp luật về tài chính.

     Hy vọng, sau các cuộc khảo sát, tọa đàm được tổ chức tại nhiều khu vực trong cả nước, Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam sẽ có nhiều giải pháp thiết thực hướng tới mục tiêu đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tư vấn của Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn của Ủy ban MTTQ các cấp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời gian tới.

Hoàng Văn Lợi - HĐTV về DC&PL, Ủy ban MTTQ tỉnh